De circulariteitsschijf: een ontwerptool voor Circulaire Installaties
De hoeveelheid grondstoffen op onze planeet is eindig. Om niet eindig te zijn in wat wij produceren of in de toekomst installeren, werken wij met zijn allen zoveel mogelijk toe naar een gesloten systeem waarin grondstoffen, onderdelen en producten hun waarde zo min mogelijk verliezen en hernieuwbare energiebronnen worden gebruikt (circulaire economie). Vanuit de markt is er al veel aandacht voor circulaire bouwmaterialen, maar over circulaire gebouwinstallaties is nog weinig bekend. Dit ondanks dat een aanzienlijk percentage van het materiaalgebruik bij een gemiddeld nieuwbouwproject bestaat uit materiaal voor gebouwinstallaties.
Aan de hand van 3 ontwikkelsessies heeft TVVL Community Circulaire Installaties een strategie ontwikkeld, waarmee circulaire gebouwinstallaties ontworpen kunnen worden. Het eindproduct is de circulariteitsschijf. Een praktisch stappenmodel (zoals een trias energetica) dat experts helpt met het stellen van de juiste vragen en op zoek te gaan naar oplossingen. “Het stappenmodel is een combinatie van 2 bestaande methoden,” vertelt Esther Gerritsen, voorzitter TVVL Community Circulaire Installaties in TVVL Magazine nummer 7 2019. “Eerst het 10 R-model, dat we hebben gereduceerd tot een 4 Rmodel – Rethink, Reuse, Remanufacture en Recycle, waarmee getoetst kan worden op herkomst van installatieonderdelen. Daarnaast zijn er 8 parameters die de installatie(-onderdelen) beoordelen op toekomstwaarde. Dit zijn herindeelbaarheid, aanpasbaarheid, verbindingsmethodiek, vervangbaarheid, losmaakbaarheid, herkomst, levensduur en onderhoud. Door je bij je keuzes door deze ontwerpstrategie te laten leiden heb je een goede onderbouwing.”
De circulariteitsschijf is een schijf die bij het ontwerpen van installaties structuur geeft aan het circulaire denkproces. Er worden 3 stappen onderscheiden. In de eerste stap (blauwe schijf) wordt gekeken naar de levensfase van het gebouw of complex. In de 2e stap (groene schijf) wordt gekeken naar het reduceren van de milieu impact van materiaalgebruik. In de 3e stap wordt gekeken naar de circulaire potentie van gebruikte grondstoffen of componenten voor de toekomst.
Stap 1 - Blauwe cirkel
Doorloop de stappen van de ontwerptool voor iedere fase van je project zoals aangegeven in de blauwe cirkel
(ontwerp, exploitatie etc.) om een circulaire gebouwinstallatie te ontwerpen.
Stap 2 - Groene cirkel
Overweeg het materiaalgebruik van de installaties:
RETHINK Is het installatieonderdeel echt nodig? Kun je het weglaten of er minder van inzetten?
RE-USE Kun je er een gebruikt product voor inzetten?
RE-MANUFACTURE Kun je een gereviseerd product voor gebruiken?
RE-USE Kun je een product inzetten dat bestaat uit gerecyclede materialen?
Stap 3 - Oranje cirkel
Maximaliseer de potentie voor circulair gebruik van de materialen in de toekomst. Op basis van 8 parameters
bepaal je onder andere of het ontwerp of product aanpasbaar, herindeelbaar of onderhoudbaar is.
Lees meer over de volledige ontwikkeling van de circulariteitsschijf en het project.
