Dubbel prijs bij de Vernufteling 2020 voor Eleminair, de slimme oplossing voor coronaproof liften

Met een slim, compact inbouw-luchtbehandelingssysteem kunnen liftgebruikers voortaan schone, virusvrije lucht inademen. Personenliften kunnen weer in de normale bezetting worden gebruikt, hoogbouw is weer bereikbaar en het huidige oponthoud is van de baan. Dit nieuwe concept ‘Eleminair’ van ingenieursbureau ABT werd vandaag door de vakjury aangewezen als winnaar van de Vernufteling 2020, de jaarlijkse prijs voor het meest vindingrijke project. Ook de publieksprijs ging naar Eleminair.

De jury is vooral onder de indruk van de eenvoud van de innovatie. “Tegelijk is het een oplossing voor een reëel wereldwijd probleem op dit moment. De snelheid waarmee dit is ontwikkeld, is voor de jury een belangrijke plus evenals het gegeven dat er voor deze innovatie een patentaanvraag loopt. Daaruit blijkt ook de commerciële waarde van het ontwerp.”

Het is voor het eerst dat een ingenieursbureau zowel de jury- als de publieksprijs wint. Ad van der Aa, adviseur bij ABT, die de prijs virtueel in ontvangst nam tijdens de online nieuwjaarsbijeenkomst van Koninklijke NLingenieurs: “Deze prijs is een erkenning voor de inventiviteit en snelheid waarmee we deze oplossing voor een maatschappelijk probleem hebben ontwikkeld. De volksgezondheid én de economische productiviteit is er mee gebaat.”

Interland Techniek

Eleminair is een innovatief luchtbehandelingssysteem voor bestaande liften, dat zorgt voor gezonde lucht en een normale liftbezetting. ABT bedacht het basisidee en ontwikkelde het in nauwe samenwerking met Interland Techniek, specialist in luchtverdeeltechniek, in krap vier maanden tijd tot een markt gereed product.

Door COVID-19 zijn liften een bottleneck geworden in o.a. kantoren en ziekenhuizen. Voor liften geldt een hoog besmettingsrisico omdat er nauwelijks ventilatie is en gebruikers dicht op elkaar staan. Omdat liften nu maar beperkt mogen worden gebruikt, zijn er lange wachttijden en zijn gebouwbeheerders genoodzaakt de hoogste etages af te sluiten. 

Geen kans op overdracht van droplets of aerosolen

Het principe van het Eleminair-systeem is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek*) naar de verspreiding van virusdeeltjes via de lucht. Niet alleen wordt de lucht gereinigd, maar ook wordt door de luchtstroming vanuit het plafond voorkomen dat grotere druppels (droplets) en minuscule druppeltjes (aerosolen) van mens op mens worden overgedragen. Ad van der Aa, adviseur ABT en bedenker van het systeem: “Uitgebreide testen bewijzen dat de liftpassagiers op deze manier altijd verse en schone lucht kunnen inademen, ook als zij dichter op elkaar staan dan 1,5 m. Ons concept, een unidirectioneel downflowsysteem in liften, is nieuw. De gebruikte techniek is in deze vorm niet eerder bedacht en toegepast. In augustus 2020 heeft ABT er direct octrooi op aangevraagd.”

Afbeeldingen: de meetresultaten van de snelheid en richting van de luchtstroming in 3 richtingen.

Onderzocht door Prof. Dr. Daniel Bonn, UvA

De verschillende Eleminair-prototypes werden door ABT op basis van luchtstromingsmetingen uitgebreid getest bij HC Groep in Waalwijk. Peter van der Velde, commercieel directeur Interland Techniek: “Vervolgens heeft Prof. Dr. Daniel Bonn van het Institute of Physics van de Universiteit van Amsterdam in november 2020 onderzoek gedaan naar het gedrag van aerosolen in de testopstelling. Hij had in september gepubliceerd over onderzoek naar aerosoloverdracht in ziekenhuisliften. Daaruit bleek dat aerosolen bij normaal gebruik wel 10 tot 20 minuten in de lucht aanwezig kunnen blijven. De conclusie van Professor Bonn over het Eleminair-systeem is duidelijk: ‘Het luchtbehandelingssysteem verkleint de kans op coronabesmetting door aerosolen zeer aanzienlijk.’" **)

Zo werkt het: slim principe in gesloten systeem 

Via een diffuserend plafond met daarin een HEPA-filter wordt constant schone lucht met een snelheid van 0,3 m/s in de bovenste zone van de liftruimte aangevoerd. Deze zone is de ademhoogte van de liftpassagiers. Het in de liftcabine gerealiseerde circulatievoud (het aantal maal per uur dat de lucht in de cabine ververst wordt) is meer dan 300. Door de constante toevoer van lucht wordt de uitgeademde lucht van de gebruikers naar het onderste deel van de lift gedrukt. Daar wordt de lucht net boven de vloer afgezogen en via een transportkanaal weer naar het HEPA-filter geleid. Dit absoluutfilter filtert de eventueel aanwezige verontreinigingen, waaronder virusdeeltjes, uit de lucht. De schone lucht wordt vervolgens weer teruggebracht in de lift (zie werking in onderstaande animatie).

Een inbouwpakket voor iedere bestaande lift

Sander van den Hoven, algemeen directeur Interland Techniek: “Eleminair is een gesloten circuit, een zelfstandig werkend systeem in het inwendige van de liftcabine. Het wordt op maat gemaakt zonder ingrepen aan de kooiconstructie. Herkeuring van de lift is daarom niet nodig. ”Sensoren registreren de aanwezigheid van personen in de liftkooi en schakelen het systeem in werking. Daarnaast bewaakt het systeem de goede en veilige werking. De kwaliteitsborging wordt momenteel beschreven in een BRL-beoordelingsrichtlijn, waardoor het mogelijk wordt het systeem te leveren onder een KOMO-innovatiecertificaat.

Waardebehoud van vastgoed

Ad van der Aa: “Met Eleminair kunnen liften in kantoren, wooncomplexen, ziekenhuizen en andere utilitaire gebouwen weer op de gewone manier gebruikt worden. Gebouweigenaren en -beheerders zorgen daarmee voor waardebehoud van hun vastgoed. Deze primeur heeft alles in zich om een standaard in de markt te worden.“

Lees hier het uitgebreide interview in het ABT-magazine of bezoek www.eleminair.nl.

*) Bronnen o.a.: 
https://www.thelancet.com/action/showPdf?pii=S2213-2600%2820%2930245-9
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32965743/
https://link.springer.com/article/10.1007/s12273-016-0290-7https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1600-0668.2006.00426.x

**) Het volledige rapport van de meetresultaten kunt u opvragen via interlandtechniek@hcgroep.com.