Kostenneutrale CO2-reductie in de gebouwde omgeving Gebouwen als klimaatmachine - Ben Bronsema EWF-prijs

De centrale doelstelling van het Parijs Akkoord 2015, de Europese Green Deal en het Nederlandse Klimaatakkoord is reductie van CO₂-emissies. De gebouwde omgeving is verantwoordelijk voor 36% van het finale energiegebruik en 25% van de totale CO₂-uitstoot in Nederland. Door gebruik te maken van natuurlijk energiebronnen, geothermische energie, wind en zon (“Earth, Wind & Fire”) kan het energiegebruik voor de klimaatregeling, en daarmee de CO₂-uitstoot, van woningen en gebouwen drastisch worden beperkt. Hiervoor is een nieuwe ontwerpmethodologie nodig, waarbij architectuur, bouwmassa, constructies en installaties zodanig samenwerken dat een bouwwerk, met behoud van architectonische en functionele kwaliteiten, wordt getransformeerd tot een klimaatmachine, geactiveerd door natuurlijke hulpbronnen. Het gaat hierbij niet alleen om techniek, maar om een systeemverandering, waarbij we een nieuw architectonisch vocabulaire ontwikkelen voor hoe gebouwen optimaal tegemoet komen aan het beoogde gebruik.

Op 29 mei 2020 is de Stichting EWF Lab opgericht. De stichting borduurt voort op het werk van Ben Bronsema die in zijn promotieonderzoek het Earth, Wind & Fire (EWF) concept ontwikkelde, dat zorgt voor een energiezuinig, maar ook voor een gezond en behaaglijk binnenklimaat in gebouwen. Het gebouw wordt een synthese van architectuur, bouwtechniek en installatietechniek, waarbij het klimaat primair wordt geregeld met behulp van bouwkundige elementen. Een klimaatcascade voor natuurlijke ventilatie en luchtbehandeling, een zonneschoorsteen voor het afzuigen van lucht en het oogsten van zonne-energie en een Ventecdak voor het versterken van de natuurlijke ventilatie. In principe kan dit een kostenneutrale innovatie zijn.

Voorjaar 2019 opende het energie-neutrale Four Elements Hotel (eerder hotel BREEZE) in Amsterdam IJburg zijn deuren, het eerste gebouw ter wereld met natuurlijke airconditioning volgens het Earth, Wind & Fire-concept. Het hotel heeft de hittegolf in de zomer uitstekend doorstaan en kreeg in januari 2020 de prestigieuze EZK Energy Award 2019 van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Inmiddels zijn twee prominente bouwprojecten in voorbereiding waarin het EWF-concept zal worden toegepast.

EWF Lab wil de ontwikkeling stimuleren van gebouw- en installatieconcepten waarbij zoveel mogelijk van natuurlijke energiebronnen gebruik wordt gemaakt. Nadrukkelijk gaat het daarbij om een integrale benadering, waarbij architectuur en bouwtechniek, bouwfysica en installaties en het toekomstig gebruik van het gebouw in samenhang worden ontwikkeld. 

EWF Lab daagt studenten van hogescholen en universiteiten en medewerkers van bureaus uit om dit soort concepten verder te ontwikkelen. Daarvoor kent zij eenmaal per jaar de Ben Bronsema EWF-prijs  toe (€ 5.000) aan degene, c.q. het team dat naar oordeel van de jury de meest innovatieve bijdrage levert. Dit kan een compleet concept voor een gebouw zijn, maar ook een verdere uitwerking van één of meer van de onderdelen die de natuur als drijvende kracht gebruiken. De prijs, dit jaar beschikbaar gesteld door Amstelius en Dutch Green Engineering, zal najaar 2020 voor de eerste keer worden uitgereikt.

Een enthousiast en interdisciplinair bestuur van de stichting wordt gevormd door Yvette (mw Y.R.) Watson (voorzitter), Kees (ir. A.C.) van der Linden (secretaris/penningmeester), Mieke (dr. ir. M.A.R.) Oostra, Fons (prof. Ir. A.P.J.M.) Verheijen en Ben (dr. ing. B.) Bronsema. Het bestuur zet daarmee kracht bij aan de integrale EWF-ontwerpmethodologie: Het gebruik van het gebouw (huisvesting en FM), Bouwfysica, Energietechniek, Architectuur en Installatietechniek.

Voor meer informatie, stuur een e-mail naar EWFLab@xs4all.nl.

Nadere informatie

Doel en werkwijze van de stichting EWF Lab.

De stichting heeft als doel het versnellen van innovaties op het gebied van natuurlijke klimaatregeling in gebouwen. Het Earth, Wind & Fire concept voor natuurlijke airconditioning kan hierbij als inspiratiebron model staan, maar is niet beperkend.

Op basis van het People – Planet – Profit principe volgen daaruit de volgende subdoelstellingen:

• Het realiseren van een veilig, gezond, behaaglijk en productief binnenmilieu.
• Beperking van de milieu impact van gebouwen m.b.t. energie- en materiaalgebruik.
• Ontwikkeling van architecturale modellen die de natuurlijke klimaatregeling ondersteunen bij gelijktijdige vermindering van de installatietechniek: Gebouwen als klimaatmachine. Het ontwikkelen van een nieuw architectonisch vocabulaire hierbij.
• Het bijdragen aan energieneutraliteit door gebruik te maken van de vrij beschikbare omgevingsenergie van aardmassa, wind en zon.
• Verbetering van de bouwkwaliteit en verlaging van de faalkosten door intensieve samenwerking van architect, bouwfysicus en klimaatingenieur.
• Bijdragen aan kennisontwikkeling en transparantie over de werkelijke prestaties van gebouwen door monitoring in de gebruiksfase, ten behoeve van optimalisatie en doorontwikkeling.
• Keep it as simple as possible, but not simpler (A. Einstein).

en voorts al hetgeen in de ruimste zin met één en ander verband houdt, daartoe behoort en/of daartoe bevorderlijk kan zijn.

De Stichting tracht haar doel onder meer te bereiken door:

• Het stimuleren van technisch/wetenschappelijk onderzoek en ontwikkeling op het gebied van natuurlijke klimaatregeling in gebouwen.
• Het uitnodigen en uitdagen van wetenschappelijk en technisch talent voor het leveren van een bijdrage aan de doelstelling van de Stichting.
• Het jaarlijks uitkeren van een oorkonde en een geldbedrag van vijfduizend euro (€ 5000,--) aan een student of afgestudeerde aan een Nederlandse of Vlaamse universiteit, hogeschool of gelijkwaardig danwel een medewerker van een architectenbureau, een advies- of ingenieursbureau of een bouw- of installatiebedrijf, die een relevante bijdrage aan de doelstelling hebben geleverd door een studie en/of onderzoek op master/bachelor of gelijkwaardig niveau en de resultaten van hun werk op een toegankelijke wijze hebben gepubliceerd. Het accent van de studie en/of het onderzoek is in de eerste plaats gericht op het ontwerp van nieuwe modellen, maar kan eveneens een experimenteel, analytisch of numeriek karakter hebben. Projecten die betrekking hebben op circulariteit en positieve interventies in de traditionele bouwketen worden op gelijke wijze gewaardeerd.

De uitkering zal heten: Ben Bronsema EWF-prijs

Klik hier voor het proefschrift.

Ook zijn er diverse artikelen verschenen. Onder andere in TVVL Magazine.

Voorjaar 2019 opende het energie-neutrale Four Elements Hotel (eerder hotel BREEZE) in Amsterdam IJburg zijn deuren, het eerste gebouw ter wereld met natuurlijke airconditioning volgens het Earth, Wind & Fire-concept. Het hotel heeft de hittegolf in de zomer uitstekend doorstaan en kreeg in januari 2020 de prestigieuze EZK Energy Award 2019 van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Inmiddels zijn twee prominente bouwprojecten in voorbereiding waarin het EWF-concept zal worden toegepast. Lees meer.