Maak van binnen het betere buiten, over natuurlijke elementen en slimme technologieën, deel 2

Bij het ontwerpen van gebouwen in de huidige praktijk lijken de mensen met hun natuurlijke behoeften en de ingebouwde ritmes uit het oog verloren. Natuurlijke ritmes, zoals dag/nachtritme en ritme van seizoenen zijn nodig om ons eigen bioritme op orde te houden.

Binnen onze gebouwen ontbreken deze natuurlijke ritmes en de bijbehorende prikkels. Er is te weinig verbinding met buiten. In onze drang gebouwen zo goed mogelijk te maken, door het tegenhouden van invloeden die we willen buiten houden, sluiten we ook alle goede invloeden buiten. Het gevolg is dat we binnen ook anders ervaren dan buiten. Binnen voel je geen fris briesje, daar ervaar je tocht. Binnen ruik je geen bloemen, je ruikt niet dat het heeft geregend. Je ruikt schoonmaakmiddel, het tapijt, de printer.

Daarnaast doen we ook ons best om het altijd en overal zoveel mogelijk hetzelfde te laten zijn. Overal even warm, overal even licht. Maar geen mens is gelijk en niemand voelt zich iedere dag net als de vorige dag. Een gezond gebouw zou moeten voorzien in de behoefte van al die verschillende mensen op al die verschillende momenten. Huidige gebouwen bieden juist iedereen overal en altijd hetzelfde, dag in dag uit, jaar in jaar uit.

Nu wordt een gebouw ontworpen op basis van het eisenpakket van de opdrachtgever. Als het gaat over comfort dan betreft het thermisch comfort, visueel comfort, akoestisch comfort en luchtkwaliteit. Alles uitgedrukt in getallen en waarden waarvan door middel van berekeningen moet worden aangetoond dat deze worden bereikt. De menselijk factor is hierbij beperkt tot de activiteit en de kleding, dus het effect wat de gebruikers op de omgeving hebben. Niet wat de gebruikers nodig hebben of hoe ze zich voelen vandaag, de invloed van de omgeving op de mensen.

Bij het stellen van de eisen wordt veelal een heel belangrijk zintuig vergeten, onze reuk. De invloed van geuren op ons welzijn is onbewust heel groot. Geuren brengen herinneringen tot leven, geuren alarmeren ons of stellen ons juist op ons gemak. Geuren kunnen stimuleren of juist afkeer opwekken. Toch is er geen programma van eisen dat positieve eisen stelt met betrekking tot geuren. Als er al eisen zijn, dan zijn deze gericht op het voorkomen van stank, dus vanuit een negatieve gedachte.

De oorsprong van de basisbehoeften van de mensen van nu ligt ver terug in de tijd. De mens leefde miljoenen jaren buiten, onderging alle natuurlijke cycli van dag en nacht, van de seizoenen, letterlijk aan den lijve. Daar is ons biologisch functioneren door gevormd en nog steeds op afgesteld. Daar is de circa laatste 5.000 jaar, de periode dat we zijn gaan bouwen en steden zich hebben ontwikkeld, niet veel in veranderd. Zo ook niet in de manier waarop wij onze omgeving waarnemen, onze zintuigen zijn nog steeds hetzelfde.

Zou het daarom niet mooi zijn gebouwen te ontwerpen met meer variatie in de omstandigheden, meer natuurlijke invloed en beleving, keuzevrijheid om je eigen plek te zoeken en de mogelijkheid zelf wat te veranderen? Dan kan binnen het betere buiten worden! Dan laten we ons niet meer leiden door techniek en harde getallen, maar door de kennis over het menselijk lichaam, de menselijke geest en ons brein. En de techniek, die helpt ons daarbij. Dan staat de mens voorop!

In de blog van volgende week wordt aan de hand van de presentatie van Daan Bruggink getoond hoe dit kan worden bereikt en wat daar voor nodig is.